Meşhur ihsan hadisinde (والإحسانُ: أن تعبدَ اللَّه كأنَّك تراه) “Allah Teala’yı görüyormuş gibi ona ibadet etmen” şeklinde açıklanmaktadır. Yani kişinin ibadetlerini ihlas ve huşu içinde yapmasıdır.

Bir de şu hadiste geçmektedir:

“إِنَّ اللَّهَ ‌كَتَبَ ‌الْإِحْسَانَ عَلَي كُلِّ شَيْءٍ، فَإِذَا قَتَلْتُمْ فَأَحْسِنُوا الْقِتْلَةَ، وإذَا ذَبَحْتُمْ فَأَحْسِنُوا الذَّبْحَ، لِيُحِدَّ أَحَدُكُمْ شَفْرَتَهُ، وَلْيُرِحْ ذَبِيحَتَهُ”

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قَالَ: سَمِعْتُهُ يَقُولُ: إِذَا أَحَدَّ أَحَدُكُمُ الشَّفْرَةَ فَلَا يُحِدَّهَا، وَالشَّاةُ تَنْظُرُ إِلَيْهِ

“Allah ihsanı her şeyde yazmıştır. Öldürdüğünüzden güzel bir şekilde öldürün, hayvan boğazladığınızda güzel bir şekilde boğazlayın, sizden biri (hayvanı keseceği zaman) bıçağını bileylesin ve hayvana rahatlık versin” Ebu Hüreyre’nin (r.a) hayvan kendisine bakarken kişi bıçak bilemesin şeklinde yorumlaması ihsanın “en güzel şekilde muamele etmek” manasında olduğunu gösteriyor.

Bazı alimler ise:

والإحسانُ: أن تحبَّ للنَّاس ما تحبُّ لنفسك

“İhsan kendin için istediğini insanlar için de istemen” şeklinde tefsir etmişlerdir.

Kısacası pek çok farklı kullanımı olmakla beraber genel olarak Allah’a ihlâsla kulluk etmek, iyilik ve lütufta bulunmak, bir işi en güzel şekilde yapmak, manalarında kullanıldığı anlaşılmaktadır.

Bu çerçevede “الإحسان إلا بالتمام” şeklindeki söz “Yapılan iyiliği eksiksiz yapmak”, “en güzel şekilde (kendimize yapılmasını beklediğimiz şekliyle) yapmak” manası uygun düşmektedir.

Biz deki şu atasözü sanki bunu anımsatıyor: Vurdun mu öldüreceksin, yedirdin mi doyuracaksın.”