Kadının Zıhar yapmasının Hükmü?

Cahiliye döneminde erkek karısını boşayacağı zaman “sen bana anamın sırtı gibisin” diyerek hanımını kendisine ebedi haram kılardı. Kadın da bu durumda muallakta kalır. Ne kocasına yaklaşabilir ne de boşanıp başkasıyla evlenebilirdi. Kadın için tam bir zulümdü. Bir gün sahabeden Evs (r.a), hanımı Havle’ye böyle bir söz söyleyince o da Hz. Peygambere (s.a) durumu şikâyet etmiştir. Hz. Peygamber önce eski uygulamaya binaen kadına kocasından boş olduğunu söylemiş fakat daha sonra (Mücadele, 2-4) ayetleri nazil olunca bu cahiliye uygulamasının hükmü de ortadan kalkmış oldu. Bu çirkin sözü söyleyene de ceza olarak bir köle azat etmesi, güç yetiremediği takdirde 2 ay oruç tutması veya 60 fakiri doyurması emredilmiştir.

Cahiliye dönemindeki bu uygulamayı esas alan cumhur sadece erkeğin bu sözü söylemesiyle zıhar tahakkuk edeceğini söylemişlerdir. Hanbeli mezhebi ise bu sözü kadının kocasına söylemesi halinde de zıhar hükümlerinin sabit olabileceğini savunmuşlardır. Cumhur karının kocasına zihâr yapmasının anlamsız, dolayısıyla geçersiz olacağını belirtirken Nehaî, Hasan-ı Basrî, Zührî ve Hasan b. Ziyâd gibi müçtehitler geçerli saymışlardır. Bu iki görüş arasında Evzâî, Ebû Yûsuf ve Ahmed b. Hanbel karının zıhârını kocasını kendisine haram kılma yeminini içerdiğinden dolayı konuyu yemin çerçevesinde değerlendirip kadını yemin kefâretiyle sorumlu tutmuşlardır.[1]

[1] Abdülkerîm Zeydân, el-Mufaṣṣal fî aḥkâmi’l-merʾe ve’l-beyti’l-müslim fi’ş-şerîʿati’l-İslâmiyye, Beyrut 1413/1993,VIII, 287; Yaman, Ahmet, “Zıhâr”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi 44/387-390. İstanbul: TDV Yayınları, 2013.