Bu konuda doğrudan bir nas bulunmamakla birlikte “Kendi ellerinizle kendinizi tehlikeye atmayın.”[1] âyeti ile “İslâm’da zarar vermek ve zarara mukabil zararla karşılık vermek yoktur” mealindeki hadis delil olarak zikredilebilir. Ayrıca insanın koruması gereken beş emanetten birisi de canıdır. Dolayısıyla kişinin bedenine hiçbir şekilde zarar vermesi câiz görülmemiştir. Bu cihetten bakıldığında meselenin sigaranın hükmüyle benzerlik arz ettiği aşikârdır. Bu konuda pek çok bilimsel çalışma bulunmakla birlikte aşağıda konuyla ilgili iki haberi sunduktan sonra soruya cevap vermeye çalışacağız.

Haber 1

İngiltere Yiyecek Standartları Enstitüsü (FSA) aşırı pişmiş patates kızartması, fırında patates ve ekmeğin içinde, kansere yol açtığı kanıtlanmış bir toksinin yüksek oranda bulunduğunu tespit ettiklerini açıkladı. Ekmek ve patateste bulunan amino asitlerin 120 derecenin üzerindeki sıcaklıklarda su ve şekerle etkileşime girerek Akrimalid isimli kanserojen bir kimyasalın ortaya çıkmasına neden olduğunu söyleyen uzmanlar, ekmek ya da patates gereğinden fazla pişirilirse bu maddenin oranının da hızla artmaya başladığını dile getirdi.(2)

Haber 2

Son yapılan çalışmaların, mangalda et pişirirken oluşan aromatik karbonlar ve azot gazlarının et üzerinde birikmesinin özellikle sindirim sistemi kanserlerine yol açtığını vurgulayan Medical Park Tarsus Hastanesi’nde görevli Doç. Dr. Alper Ata, “Mangalda et pişirmenin kanserojen etkileri ispatlandı. Mangal kültürünün yaygın olduğu, Adana, Mersin, Osmaniye, Hatay, Gaziantep, Kahramanmaraş, Şanlıurfa ve Diyarbakır gibi Güney ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde sindirim sistemi kanserleri görülme sıklığı, mangalın çok nadiren tercih edildiği Karadeniz ve Ege’nin iki katı” olduğunu belirtmektedir.[3]

Özetle altı veya üstü yanmış ekmek, şekeri yakıp karamelize etmek, lavaş, pide, lahmacun ile fırında pişirilen ve özellikle bazılarının üstü yanık olarak tercih ettiği sütlaç ve kazandibi ile yine mangalda tütsüleme yani doğrudan zehirli duman (karbon monoksit) içinde kızartılarak pişirilen tavuk, et, köfte, şiş, domates, biber ile çifte kavrulmuş (siyah benekli haldeki) leblebi, ateşte közlenmiş mısır gibi yanık gıdaları tüketmek tıbben kansere sebebiyet verdiği için tahrimen mekruh veya haramdır. Konunun ehemmiyetine dair şu adreslere bakmanızı şiddetle öneririm.[4]

Kısacası Türk toplumunda yerleşmiş olan mangal kültürünün biran önce terkedilip, ateşi ve dumanı doğrudan görmeyen saç tava veya mermer üzerinde et pişirme tarzına geçilmesi gerekmektedir.

 

1  Bakara, 195; وَلَا تُلْقُوا بِاَيْدٖيكُمْ اِلَى التَّهْلُكَةِۚ

2. Yanmış yemekler kanser yapıyor! Hürriyet https://www.hurriyet.com.tr/avrupa/yanmis-yemek-de-kanser-yapiyor-40014263 (15 Kasım 2015 Birce Bora/Londra)

3. https://www.haberturk.com/saglik/haber/995702-mangal-komuru-kansere-davetiye-cikariyor; Sözcü gazetesi, Mangalda pişen et kanser yapıyor, 11. 6. 2020 https://www.sozcu.com.tr/2016/saglik/mangalda-pisen-et-kanser-yapiyor-1337559/#:~:text=Mangalda%20pi%C5%9Fen%20etin%20suyu%20ve,de%20kanser%20riskinin%20artt%C4%B1%C4%9F%C4%B1n%C4%B1%20kaydetti.

4. https://www.labmedya.com/yanik-gidalardan-uzak-durmali, https://www.iha.com.tr/istanbul-haberleri/doc-dr-oguz-ozyaral-yanik-yemek-kanseredavetiye-cikariyor-1513596/